Είτε στην αρχή, είτε μεσούσης της αγωνιστικής περιόδου συνηθίζονται οι αλλαγές προπονητών στα ομαδικά αθλήματα. Τι πρέπει όμως να προσέξει ένας προπονητής όταν αναλαμβάνει μια ομάδα;
Εάν είναι στην αρχή της περιόδου, στην περίοδο της προετοιμασίας δηλαδή, τότε ο προπονητής έχει το χρόνο να προετοιμάσει σωστά την ομάδα του, να κάνει προσθήκες παικτών ή αφαιρέσεις, να κάνει το πλάνο της προετοιμασίας του όπως αυτός νομίζει τόσο σε επίπεδο φυσικής κατάστασης όσο και τακτικής.
Από πού όμως θα ξεκινήσει; Το κλειδί είναι η αξιολόγηση της ομάδας. Αυτή μπορεί να είναι σε πολλά επίπεδα. Αξιολόγηση φυσικής κατάστασης, τεχνικής, ατομικής, υποομαδικής και ομαδικής τακτικής, ψυχολογικών παραμέτρων και σωματομετρικών χαρακτηριστικών. Όλα αυτά θα τον βοηθήσουν να αποκτήσει μια ξεκάθαρη εικόνα τόσο σε ατομικό όσο και σε ομαδικό επίπεδο για το που βρίσκεται η ομάδα, τι χρειάζεται να βελτιώσει και πόσο. Αλίμονο αν κάθε χρονιά οι προπονητές εφαρμόζουν τυφλοσούρτη το ίδιο πρόγραμμα σε κάθε ομάδα που πηγαίνουν. Ακόμα και στην ίδια ομάδα να είναι ο προπονητής για δεύτερη χρονιά πρέπει να επαναξιολογεί το επίπεδο των παικτών του ώστε να τροποποιεί το προπονητικό του πρόγραμμα.
Πως αλλιώς θα γνωρίζουμε που πηγαίνουμε εάν δεν ξέρουμε από πού ξεκινάμε;
Οι πιο αξιόπιστοι δείκτες είναι των εργομετρικών ελέγχων όπου εκεί με ακρίβεια θα πάρουμε αριθμούς, που θα χρησιμοποιήσουμε για να σχεδιάσουμε το πρόγραμμα της φυσικής κατάστασης της ομάδας μας σε συνδυασμό με τον προπονητή φυσικής κατάστασης ή τον εργοφυσιολόγο που κάνει τις μετρήσεις.
Φυσικά δεν υπάρχει πάντα αυτή η δυνατότητα λόγω κόστους (αν και πια είναι αρκετά πιο οικονομικά σε σχέση με παλαιότερα). Όμως αντ΄ αυτών μπορούμε να κάνουμε κάποια άλλα τεστ πεδίου. Για παράδειγμα κατακόρυφο τεστ αλτικότητας για να δούμε το κατακόρυφο άλμα, άνευ φόρας για να διαπιστώσουμε την ταχυδύναμη των κάτω άκρων και την συναρμογή άνω – κάτω άκρων, τεστ ταχύτητας 10μ και 20μ, τεστ Cooper για αντοχή, μέτρηση δύναμης στις βασικές ασκήσεις με την μέθοδο του 1RM ή 6 RM (καλύτερο για να αποφύγουμε την μέγιστη επανάληψη ειδικά σε αρχάριους ή νεαρούς αθλητές) και μετά να «παίξουμε» με τα ποσοστά αναλόγως την περίοδο που είμαστε κτλ.
Επίσης σωματομετρικά χαρακτηριστικά όπως το ύψος και το βάρος. Από εκεί μπορούμε να βγάλουμε το δείκτη μάζας σώματος (BMI) με μια απλή πράξη (βάρος/ύψος2 ) και να διαπιστώσουμε αν κάποιος αθλητής είναι υπέρβαρος, φυσιολογικός ή λιποβαρής.
Τα ίδια ισχύουν όταν ένας προπονητής αναλαμβάνει μια ομάδα στην μέση της περιόδου. Οφείλει να κάνει μετρήσεις ώστε να διαπιστώνει τι παραλαμβάνει, να κατανοήσει που είναι οι ελλείψεις της ομάδας και να εστιάσει στα προβλήματα. Συνήθως οι προπονητές παραλαμβάνουν «καμένη γη» και καταφέρνουν δια μαγείας να εξαφανίζουν όλα τα προβλήματα σε μια ή δύο εβδομάδες. Εάν πρόκειται για θέματα τακτικής το καταλαβαίνω, άλλα σε θέματα φυσικής κατάστασης είναι αδύνατο αφού γνωρίζουμε ότι οι πρώτες προσαρμογές σε θέματα αντοχής ή δύναμης φαίνονται μετά τις πρώτες 4 εβδομάδες.
Πάντως όποιο και αν είναι το επίπεδο μιας ομάδας είναι εντελώς αναξιόπιστη η εφαρμογή οποιασδήποτε προπόνησης εάν δεν έχει προηγηθεί αξιολόγηση. Ίσως να είναι κάτι που δεν εφαρμόζεται συχνά άλλα νομίζω ότι είναι καιρός να προβληματιστούμε πάνω σε αυτό και να προσπαθήσουμε να κάνουμε κάτι καλύτερο σε αυτό που αφιερώνουμε ούτως ή άλλως πολύ χρόνο και σκέψη από την καθημερινότητά μας.
Βασίλης Καλτσής
